Xưa kia, khi thành lập Tộc phả, tiền nhân cũng
làm theo cách thăm hỏi và ghi lại chớ chẳng phải do chính tay thủy tổ một Tộc
họ làm ra. Việc làm chánh thức đã khởi sự từ một hàng con cháu ý thức nào đó để
chuyển tiếp lại cho các thế hệ về sau.
Đối
với những Tộc họ, gia đình chẳng may bị thất lạc, tiêu hủy Gia phả, Tộc phả
trong thời kỳ chiến tranh muốn làm lại thì sao?
Có trường hợp đặc biệt của một số gia đình được kể sau:
Người trong Tộc họ tìm lại được một tập sách ghi các thế hệ lưu truyền mà ở bìa không ghi chữ “Tộc phả” hay “Thế phổ” hoặc là “Gia phả”, “Gia Phổ”, lại thấy đề chữ “Phủ Ý”.
Từ “Phủ Ý” nếu được viết bằng chữ Quốc ngữ ngày nay thì người ta dễ bị hoang mang. Có trường hợp ghi là “Phú Ý” . Một vài sách viết về phong tục tập quán biên soạn từ đầu thế kỷ này hoặc là vào khoảng trước thời kỳ Đệ nhất, Đệ nhị thế chiến, nay được in lạ, có nhắc tới “Tập sách Gia đình” này cũng in là “Phú Ý”.
“Phú Ý” thường vô nghĩa! Đây là trường hợp bỏ dấu sai chữ Quốc ngữ khi viết hoặc là “lỗi chính tả” do sắp chữ nơi nhà in sách.
Đúng ra là “Phủ Ý”. Có người quan niệm rằng chữ “Phủ” này do chữ “Phổ” mà ra, đã được người địa phương nào đó phát âm sai hay đọc trại.
Tuy nhiên, nếu tập sách được viết bằng chữ Hán thì chữ Phủ có nhiều nghĩa:
1. Tiếng gọi người Cha,
2. Mới vùa,
3. Đông nhiều,
4. Lớn.
Hán văn có cả chục chữ Phủ viết khác nhau với nhiều ý nghiã khác nhau. Nhưng chữ Phủ dùng với nghĩa “mới vừa” trong “Phủ ý” là hợp lý hơn cả. Vì là “mới vừa làm ra theo ý người khác”. Bản “Phủ ý” không được coi như là Tộc phả hay Gia phả. Đây chỉ là bản văn có tính cách “chuẩn bị” cho việc thiết lập Gia phả hay Tộc phả về sau. Ngày nay, chưa có sự giải thích rõ ràng về ý nghĩa của bản “Phủ ý”. Ngay như những tài liệu sách vở xưa của bản Phủ ý trong giai đoạn chuẩn bị thực hiện Gia phả.
Ở đây xin tạm giả thích như sau:
Có thể phân loại ba cấp:
1.Bản Phủ ý, có tính cách tạm thời, trong vòng 5 đời.
2. Gia phả đã thực hiện biên ghi từ 5 đời tới 10 đời.
3. Tộc phả đã có trên 10 đời...
Bản Phủ ý được thực hiện trong tình trạng không có Gia phả hay Gia phả, Tộc phả bị thất lạc, tiêu hủy... Người muốn làm Gia Phả không biết phải căn cứ vào đâu để ghi lại đúng hết những dữ kiện thuộc các thế hệ tiền nhân cũng như không thể nào truy tầm nguồn gốc, quê quán xuất xứ của Tộc họ.
Vì thế, người biên ghi chỉ có thể thực hiện được bằng cách hỏi lại những người trên trước còn sống để những người này moi lại trong ký ức những điều còn nhớ được về tên hiệu, húy, thụy, ngày tháng sinh tử, cách ăn, nếp ở, ý muốn, tư tưởng, công đức xã hội hy nghề nghiệp chức vụ phẩm hàm cùng những lời di ngôn, dạy bảo của một số người thuộc thế hệ trước cận kề.
Thường thì những điều nhớ trong ký ức này cũng chưa hẳn là xác đúng, đầy đủ cho nên không có giá trị đối với lễ nghi, nhất là các vẫn đề thuộc về tên tuổi cũng như ngày sinh tử là những dữ kiện cần thiết cho việc khấn vái trong giỗ kỵ ngày xưa.
Cho nên bản Phủ ý không được coi như hoàn toàn chuẩn xác cho thế hệ sau noi theo để cúng quẩy.
Tuy nhiên, việc tưởng nhớ, ghi lại là điều cần thiết trong tinh thần “nhớ ơn Tổ tiên, truy tầm nguồn cội, huyết thống”, nên có còn hơn là không.
Thường, bàn Phủ ý này chỉ ghi được có 5 đời, do hàng ông, hàng bác, chú còn sống nhớ lại kể ra. May cho những gia Tộc nào còn tồn tại được năm đời chung sống với nhau (Ngũ đại đồng đường) thì bản Phủ ý có thể được ghi nới rộng lên được 7 đời. Đây là kết quả thật hiếm hoi.
Có thể tạm kết luận ý nghĩa của bản Phủ ý là “một bước tiến chuẩn bị thành lập, mới vừa thành hình theo ý, nhớ của một số người còn sống để làm nền tảng tiếp nối bước tiến hình thành Gia phả, Tộc phả về sau”.
Do cách làm này, ta cũng có thể suy luận.
Xưa kia, khi thành lập Tộ phả, tiền nhân cũng làm theo cách thăm hỏi và ghi lại chớ chẳng phải do chính tay thủy tổ một Tộc họ làm ra. Việc làm chánh thức đã khởi sự từ một hàng con cháu ý thức nào đó để chuyển tiếp lại cho các thế hệ về sau.
Chính các “Tộc phả” hay “thế phổ” các hoàng triều, tuy có ban Tư văn hay một bộ phận trong hoàng Tộc như Tôn nhân phủ, chuyên trách ghi chép, cũng vẫn khởi sự công việc bằng “Phủ ý”. Đây là căn bản lúc đầu được coi là tạm thời nhưng về sau là nền tảng biên niên cho các nhà viết sử.
Vậy thì, nay những gia đình nào muốn lập lại Gia phả cũng phải theo tục lệ và cách làm này. Nghĩa là khởi đầu với bản Phủ ý bằng cách ghi lại những tiết lộ nhớ được của những người còn sống, làm cách sao có càng nhiều càng tốt những sự kiện liên quan tới 4 hoặc 5 đời, rồi sau đó chuyển cho các thế hệ kế tiếp lập thành Gia phả. Việc lập Gia phả cần phải hết sức cẩn trọng, không nên vội vã. Cần sự thu thập càng nhiều dữ kiện càng tốt. Làm sao để đừng bỏ sót những chi tiết, nhất là những chi tiết thuộc các vấn đề gia lễ và gia huấn là những điều cũng rất thiết yếu cho ngày nay để cải tạo gia phong cho được hoàn mỹ, chững chạc hơn...
Có trường hợp đặc biệt của một số gia đình được kể sau:
Người trong Tộc họ tìm lại được một tập sách ghi các thế hệ lưu truyền mà ở bìa không ghi chữ “Tộc phả” hay “Thế phổ” hoặc là “Gia phả”, “Gia Phổ”, lại thấy đề chữ “Phủ Ý”.
Từ “Phủ Ý” nếu được viết bằng chữ Quốc ngữ ngày nay thì người ta dễ bị hoang mang. Có trường hợp ghi là “Phú Ý” . Một vài sách viết về phong tục tập quán biên soạn từ đầu thế kỷ này hoặc là vào khoảng trước thời kỳ Đệ nhất, Đệ nhị thế chiến, nay được in lạ, có nhắc tới “Tập sách Gia đình” này cũng in là “Phú Ý”.
“Phú Ý” thường vô nghĩa! Đây là trường hợp bỏ dấu sai chữ Quốc ngữ khi viết hoặc là “lỗi chính tả” do sắp chữ nơi nhà in sách.
Đúng ra là “Phủ Ý”. Có người quan niệm rằng chữ “Phủ” này do chữ “Phổ” mà ra, đã được người địa phương nào đó phát âm sai hay đọc trại.
Tuy nhiên, nếu tập sách được viết bằng chữ Hán thì chữ Phủ có nhiều nghĩa:
1. Tiếng gọi người Cha,
2. Mới vùa,
3. Đông nhiều,
4. Lớn.
Hán văn có cả chục chữ Phủ viết khác nhau với nhiều ý nghiã khác nhau. Nhưng chữ Phủ dùng với nghĩa “mới vừa” trong “Phủ ý” là hợp lý hơn cả. Vì là “mới vừa làm ra theo ý người khác”. Bản “Phủ ý” không được coi như là Tộc phả hay Gia phả. Đây chỉ là bản văn có tính cách “chuẩn bị” cho việc thiết lập Gia phả hay Tộc phả về sau. Ngày nay, chưa có sự giải thích rõ ràng về ý nghĩa của bản “Phủ ý”. Ngay như những tài liệu sách vở xưa của bản Phủ ý trong giai đoạn chuẩn bị thực hiện Gia phả.
Ở đây xin tạm giả thích như sau:
Có thể phân loại ba cấp:
1.Bản Phủ ý, có tính cách tạm thời, trong vòng 5 đời.
2. Gia phả đã thực hiện biên ghi từ 5 đời tới 10 đời.
3. Tộc phả đã có trên 10 đời...
Bản Phủ ý được thực hiện trong tình trạng không có Gia phả hay Gia phả, Tộc phả bị thất lạc, tiêu hủy... Người muốn làm Gia Phả không biết phải căn cứ vào đâu để ghi lại đúng hết những dữ kiện thuộc các thế hệ tiền nhân cũng như không thể nào truy tầm nguồn gốc, quê quán xuất xứ của Tộc họ.
Vì thế, người biên ghi chỉ có thể thực hiện được bằng cách hỏi lại những người trên trước còn sống để những người này moi lại trong ký ức những điều còn nhớ được về tên hiệu, húy, thụy, ngày tháng sinh tử, cách ăn, nếp ở, ý muốn, tư tưởng, công đức xã hội hy nghề nghiệp chức vụ phẩm hàm cùng những lời di ngôn, dạy bảo của một số người thuộc thế hệ trước cận kề.
Thường thì những điều nhớ trong ký ức này cũng chưa hẳn là xác đúng, đầy đủ cho nên không có giá trị đối với lễ nghi, nhất là các vẫn đề thuộc về tên tuổi cũng như ngày sinh tử là những dữ kiện cần thiết cho việc khấn vái trong giỗ kỵ ngày xưa.
Cho nên bản Phủ ý không được coi như hoàn toàn chuẩn xác cho thế hệ sau noi theo để cúng quẩy.
Tuy nhiên, việc tưởng nhớ, ghi lại là điều cần thiết trong tinh thần “nhớ ơn Tổ tiên, truy tầm nguồn cội, huyết thống”, nên có còn hơn là không.
Thường, bàn Phủ ý này chỉ ghi được có 5 đời, do hàng ông, hàng bác, chú còn sống nhớ lại kể ra. May cho những gia Tộc nào còn tồn tại được năm đời chung sống với nhau (Ngũ đại đồng đường) thì bản Phủ ý có thể được ghi nới rộng lên được 7 đời. Đây là kết quả thật hiếm hoi.
Có thể tạm kết luận ý nghĩa của bản Phủ ý là “một bước tiến chuẩn bị thành lập, mới vừa thành hình theo ý, nhớ của một số người còn sống để làm nền tảng tiếp nối bước tiến hình thành Gia phả, Tộc phả về sau”.
Do cách làm này, ta cũng có thể suy luận.
Xưa kia, khi thành lập Tộ phả, tiền nhân cũng làm theo cách thăm hỏi và ghi lại chớ chẳng phải do chính tay thủy tổ một Tộc họ làm ra. Việc làm chánh thức đã khởi sự từ một hàng con cháu ý thức nào đó để chuyển tiếp lại cho các thế hệ về sau.
Chính các “Tộc phả” hay “thế phổ” các hoàng triều, tuy có ban Tư văn hay một bộ phận trong hoàng Tộc như Tôn nhân phủ, chuyên trách ghi chép, cũng vẫn khởi sự công việc bằng “Phủ ý”. Đây là căn bản lúc đầu được coi là tạm thời nhưng về sau là nền tảng biên niên cho các nhà viết sử.
Vậy thì, nay những gia đình nào muốn lập lại Gia phả cũng phải theo tục lệ và cách làm này. Nghĩa là khởi đầu với bản Phủ ý bằng cách ghi lại những tiết lộ nhớ được của những người còn sống, làm cách sao có càng nhiều càng tốt những sự kiện liên quan tới 4 hoặc 5 đời, rồi sau đó chuyển cho các thế hệ kế tiếp lập thành Gia phả. Việc lập Gia phả cần phải hết sức cẩn trọng, không nên vội vã. Cần sự thu thập càng nhiều dữ kiện càng tốt. Làm sao để đừng bỏ sót những chi tiết, nhất là những chi tiết thuộc các vấn đề gia lễ và gia huấn là những điều cũng rất thiết yếu cho ngày nay để cải tạo gia phong cho được hoàn mỹ, chững chạc hơn...
Nguồn: Gia Phả, Nhà xuất bản văn hóa dân tộc 2007, tr 166, 168
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét